Bánh gai có thể làm ra ở nhiều vùng quê khác nhau, mang nét hương vị riêng gắn liền với địa danh sinh ra nó, nổi tiếng như bánh gai Ninh Giang – Hải Dương, bánh gai Bà Thi – Nam Định, bánh gai Tứ Trụ – Thanh Hóa và khi đến Thái Bình không thể không nhắc tới bánh gai Đại Đồng.
Thôn Đại Đồng, xã Tân Hoà, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình có nhiều món ăn dân giã độc đáo trong đó có bánh gai đã trở thành đặc sản quê hương. Bánh gai có mặt ở Thái Bình trên dưới 400 năm, xưa kia bánh gai chỉ làm trong dịp lễ Tết để thờ cúng hoặc làm quà biếu, nhưng ngày nay nó đã trở thành một loại hàng hoá được làm quanh năm.
Đặc sản bánh gai Đại Đồng có nguyên liệu vẫn là những sản phẩm đồng quê rất sẵn có như lá cây gai, gao nếp, vừng, đỗ xanh, mứt bí đao, cùi dừa, đường kính, mỡ thịt lợn, hạt sen, dầu chuối…gần giống bánh gai Nam Định, Hải Dương và Thanh Hóa nhưng nhân bánh gai có thêm lạc nên khi ăn sẽ có độ bùi và ngậy hơn.
Quy trình sản xuất bánh khá phức tạp, đòi hỏi sự kiên trì, tỷ mỉ và có kinh nghiệm của người làm bánh. Công đoạn trước tiên là làm cùi bánh. Lá gai tươi tuốt lấy phần thịt, bỏgân và cuống, phơi nắng thật khô, giòn. Trước khi đem nghiền thành bột phải ngâm lá trong nước, ngâm càng lâu sau này bánh càng mềm. Tuy nhiên, lá không ngâm quá một ngày. Lá ngâm được vớt ra, thái nhỏ cho vào nồi luộc, thường là 12 giờ đồng hồ thì đổ lá rửa lại lần nữa, cho lên giàn ép kiệt nước sau đó cho vào máy xay thành bột đen nhuyễn.
Gạo nếp đem vo sạch rồi ngâm vài tiếng cho mềm mới đổ ra, để ráo nước rồi đem xay thành bột mịn. Đường dùng làm bánh phải là đường trắng, nếu là đường phên phải đập nhỏ. Bột lá gai, bột gạo nếp cùng với đường được nhào với nhau bảo đảm cho vỏ bánh mịn màng có màu óng như thạch. Trước kia công đoạn trộn bột làm thủ công nhưng nay đã thay bằng máy móc nên vỏ bánh dẻo ngon và năng xuất hơn.
Bánh gai được đóng gói chuyển đi các nơi tiêu thụ
Tiếp theo là làm nhân bánh. Đậu xanh vỡ hạt đem ngâm nước, đãi sạch vỏ, đồ cho chín rồi giã nhuyễn. Mỡ lợn dày khổ, mứt bí đao thái nhỏ như hạt lựu. Tất cả các thứ trên đem trộn đều với đường, lạc và hạt sen thành những nắm to nhỏ tuỳ theo cỡ bánh định làm.
Sau khi nặn bánh người ta lăn bánh vào mỡ nước một lượt rồi rắc vừng lên trên cùi bánh để bánh được bóng, bóc lá không bị sát và có độ ngậy khi ăn. Bánh gai được gói bằng lá chuối khô. Bánh được xếp vào trong chõ hấp theo cặp, bụng áp vào nhau, hướng khe lá xuống đáy chõ để hơi nóng vào thấu, bánh không bị hấy. Hấp cách thuỷ khoảng hai giờ đồng hồ tính từ lúc nước nồi đáy sôi là bánh chín.
Một trong những cơ sở sản xuất bánh gai lớn có thương hiệu của làng Đại Đồng, đó là cơ sở sản xuất bánh gai Hoàng Nhung – chuyên sản xuất bánh gai bán buôn – bán lẻ phục vụ cưới hỏi, lễ hội, làm quà trong nước với khoảng 2000 chiếc bánh được đưa ra thị trường mỗi ngày. Cơ sở sản xuất bánh gai Hoàng Nhung với kinh nghiệm 25 năm trong nghề đã luôn mang đến cho khách hàng một sản phẩm chất lượng cao, mẫu mã đẹp với nguyên liệu từ chính quê hương, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; chiếc bánh có hương vị thơm ngon, béo ngậy, đặc biệt vị ngọt vừa thanh vừa đậm khi ăn của bánh khó có thể quên đối với những ai từng một lần thưởng thức.
Quý khách xa gần có nhu cầu đặt mua bánh gai Đại Đồng làm quà dịp lễ, tết… xin liên hệ cơ sở sản xuất bánh gai Hoàng Nhung, thôn Đại Đồng, xã Tân Hòa, số điện thoại 0983229568 hoặc 0989693568 để được phục vụ nhiệt tình, chu đáo.
Đức Ngọc