Trong không khí cả nước tưng bừng phấn khởi chào mừng kỷ niệm thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Cách đây 75 năm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Ảnh tư liệu.
Ngày 02/9/1945, thay mặt Chính phủ lâm thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn độc lập trên quảng trường Ba Đình lịch sử. Người khẳng định: “Một dân tộc gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn 80 năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do, dân tộc đó phải được độc lập…”. Người tuyên bố trước toàn thế giới: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập và sự thật đã trở thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem hết tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy…”. Lời tuyên ngôn hùng hồn, khẳng định quyền bất khả xâm phạm và ý chí quật cường vì độc lập của dân tộc ta, mở đầu trang sử vàng lịch sử bất diệt cho nền độc lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
75 năm trôi qua, đọc lại Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chủ tịch, chúng ta vẫn cảm nhận và khám phá ra những tiềm ý sâu xa, thâm thúy ẩn chứa đằng sau phong cách viết giản dị của một con người mang nhân cách lớn, với tầm nhìn chiến lược. Tuyên ngôn độc lập – văn kiện bất hủ, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, được mở đầu bằng hai câu trích trong bản Tuyên ngôn Độc lập của Mỹ năm 1776: “Tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng, tạo hóa ban cho họ quyền không ai có thể xâm phạm. Trong những quyền ấy có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”. Ngay sau câu dẫn luận đó là một câu khác được trích dẫn từ bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Pháp trong cuộc cách mạng năm 1789: “Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi và phải luôn tự do, bình đẳng về quyền lợi”.
Sau Cách mạng Tháng Tám, dù đây là cuộc cách mạng long trời lở đất, nhưng thế giới vẫn chưa biết nhiều đến một nước Việt Nam độc lập thật sự. Uy tín và ảnh hưởng của dân tộc ta trên trường quốc tế chưa được khẳng định. Chính vì vậy, nhiệm vụ cần kíp lúc bấy giờ là phải làm sao công bố cho toàn thế giới biết Việt Nam đã độc lập – một nền độc lập thực sự giành được từ tay phát xít Nhật, kẻ thù chung của cả nhân loại và quân đội đồng minh. Nhà nước non trẻ Việt Nam cần phải có được chỗ dựa pháp lý quốc tế vững chắc để tồn tại trong tình thế vô cùng phức tạp. Việc trích dẫn hai câu văn trong bản tuyên ngôn của Pháp và Mỹ để mở lời công bố nền độc lập cho dân tộc Việt Nam đã thể hiện rõ tư tưởng, tầm nhìn chiến lược của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Điều này nhằm tạo một “hành lang pháp lý” trong dư luận quốc tế, bảo đảm những điều kiện cần thiết cho sự tồn tại của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Tuyên ngôn Độc lập bất hủ 02/9/1945 đã mở ra một kỷ nguyên mới, lần đầu tiên người dân Việt Nam có quyền ngẩng cao đầu, tự hào mình đã trở thành công dân của một nước tự do và độc lập. 75 năm qua là cả một quá trình phấn đấu hy sinh đầy gian khổ, không tiếc của cải và cả xương máu của dân tộc, vừa kháng chiến vừa kiến quốc để bảo vệ và xây dựng nên Tổ quốc Việt Nam hôm nay. Ngày nay đất nước ta đã lớn mạnh hơn gấp nhiều lần; Việt Nam đã trở thành một quốc gia có uy tín trên trường Quốc tế. Bản Tuyên ngôn Độc lập ngắn gọn nhưng chứa đựng những nội dung bất hủ, không chỉ có giá trị lịch sử đối với dân tộc Việt Nam mà còn có ý nghĩa thời đại sâu sắc.
Trong suốt 75 năm qua, những tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bản Tuyên ngôn Độc lập ngày 02/9/1945 đã trở thành sức mạnh to lớn của toàn dân tộc Việt Nam, đưa đất nước vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, giữ vững độc lập chủ quyền; xây dựng và phát triển đất nước trong công cuộc đổi mới, giành được nhiều thành tựu to lớn trong quá trình hội nhập quốc tế, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Đức Ngọc