Một trong những tiêu chuẩn của các địa phương đi đầu trong xây dựng nông thôn mới chính là phát huy hiệu quả phong trào xây dựng đời sống văn hóa, làng xã văn hóa, giữ vững tiêu chuẩn để công nhận là thôn làng văn hóa là: có đời sống kinh tế ổn định và phát triển, có đời sống tinh thần phong phú lành mạnh, có môi trường cảnh quan sạch đẹp; người dân thực hiện tốt đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước cũng chính là những mục tiêu xây dựng nông thôn mới.
Xã Thanh Tân huyện Kiến Xương sau hơn một năm được công nhận là xã nông thôn mới với những xóm làng trù phú, những con đường lớn sạch đẹp,…Điều đó đã khẳng định những thành quả phấn đấu sau một chặng đường mà Thanh Tân đã đạt được của vùng quê lúa hôm nay. Ngôi đình An Cơ đã có 100 năm tuổi, trải qua những biến thiên của lịch sử ngôi đình vẫn còn được bảo tồn hầu như nguyên vẹn những nét vốn có với một không gian và cảnh quan sinh thái đặc trưng của văn hóa đồng bằng sông Hồng, của cư dân châu thổ Bắc Bộ. Hiện nay ngôi đình vẫn giữ vị thế quan trọng trong những hoạt động văn hóa của làng. Xã có bốn thôn, ngoài các hoạt động riêng lẻ tại nhà văn hóa của mỗi thôn thì đình làng xã Thanh Tân được diễn ra các hoạt động chính như hội họp, bàn bạc các công việc lớn như tu sửa xây dựng các công trình, đường đi…của bốn thôn đều tập trung tại đây.
Những ngôi đình làng vẫn có vai trò hết sức quan trọng trong đời sống văn hóa của mỗi người dân địa phương. Nhiều nơi đình làng cũng được kết hợp với nhà văn hóa thôn gọi là đình làng văn hóa. Xã Thụy Ninh huyện Thái Thụy là một trong những địa phương làm tốt về công tác đình làng văn hóa. Từ năm 2005 Đảng bộ đã đề ra Nghị quyết huy động sức dân theo hình thức xã hội hóa để xây dựng đình làng kết hợp với nhà văn hóa. Nội dung này qua quá trình xem xét cho thấy khi kết hợp giữa những công việc của đinh làng xưa với nhà văn hóa nay có những nét tương đồng, mang lại hiệu quả sử dụng cao hơn trong đời sống văn hóa so với nhà văn hóa riêng rẽ tại địa phương.
Trong xây dựng nông thôn mới, việc hoàn thiện tiêu chí số 6 về cơ sở vật chất văn hóa đối với một số địa phương còn gặp nhiều khó khăn bởi do kinh phí đầu tư các công trình văn hóa như quy định của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch trong tiêu chí này là khá lớn. Mặt khác, nhiều địa phương hiện nay tập trung vào xây dựng đường xá, cầu cống, nhà cửa mà ít chú ý đến xây dựng các công trình văn hóa.
Xã Song Lãng huyện Vũ Thư cũng giống như hầu hết các địa phương khác khi triển khai xây dựng nông thôn mới cũng khó khăn trong việc tạo vốn đối ứng cho các cơ sở hạ tầng nông thôn mới. Tuy nhiên bằng cách làm của mình, Song Lãng đã hoàn thành về tiêu chí số 6, đến nay 7/7 thôn ở Song Lãng đều có nhà văn hóa và hoạt động tốt. Ngoài ngân sách của xã được đầu tư còn có sự huy động vốn ngay tại các khu dân cư, của con em xa quê, thành lập các ban quản lý tại mỗi thôn, với cơ chế hoạt động công khai dân chủ tạo ra hiệu quả rất cao.
Trong 19 tiêu chí của Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng nông thôn mới thì ngoài tiêu chí số 6 về cơ sở vật chất văn hóa còn có tiêu chí số 16 về văn hóa. Sau mấy năm triển khai xây dựng nông thôn mới ở Thái Bình, điều dễ nhận thấy là hầu hết các xã đã đạt chuẩn đều là những xã có đời sống văn hóa khá. Nhiều xã trong diện này từng là điển hình tiên tiến trong phong trào xây dựng đới sống văn hóa nhiều năm liền như Thanh Tân, Bình Định – Kiến Xương, Thụy Vân, Thụy Ninh – Thái Thụy, Tây Giang – Tiền Hải, Hồng Minh – Hưng Hà, Quỳnh Minh – Quỳnh Phụ.
Trên địa bàn tỉnh hiện có 756 thôn làng đạt danh hiệu thôn làng văn hóa, đạt tỷ lệ 54%, có 20% số xã phường đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới. Thôn làng văn hóa ngày càng phát triển cả chiều rộng lẫn chiều sâu đã làm cho bộ mặt nông thôn mới có nhiều đổi thay. Phong trào đã thấm sâu vào nhận thức của mỗi người dân địa phương, góp phần giữ gìn phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, đẩy lùi các hủ tục lạc hậu và tệ nạn xã hội tạo nên một đời sống văn hóa mới lành mạnh.
Hiện nay vấn đề các địa phương cần tập trung thực hiện lâu dài là xây dựng gia đình văn hóa ấm no hạnh phúc, bởi vì hạt nhân của xã hội là gia đình, gia đình tốt thì xã hội mới tốt và nông thôn mới thực sự tạo ra sự đổi thay mạnh mẽ nâng cao đời sông vật chất và tinh thần cho nhân dân. Có thể thấy rằng trong quá trình xây dưng nông thôn mới, văn hóa giỡ vai trò vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự phát triển; cũng là một trong những nội dung quan trọng trong triển khai Nghị quyết Trung ương 9, khóa XI về xây dựng con người Việt Nam trong thời đại công nghiệp hóa – hiện đại hóa: xây dựng văn hóa không phải là nhiệm vụ của một cá nhân hay một tổ chức, đó là nhiệm vụ của toàn xã hội, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hơn nữa.
Xây dựng gia đình văn hóa trong xây dựng nông thôn mới là sự vun bồi cho những giá trị tốt đẹp đã và đang tồn tại làm cho phong trào ngày càng đi vào chiều sâu, khơi dậy được tinh thần, ý thức tự giác tham gia của người dân. Đây là một quá trình lâu dài xuất phát từ nhận thức cá nhân, đồng thời với việc quan tâm của các ngành, đoàn thể hướng đến lợi ích của từng giai đoạn gắn với lợi ích cộng đồng, lợi ích xã hội. Sự quyết tâm, đồng thuận ấy sẽ giúp phong trào xây dựng đời sống văn hóa gắn với các tiêu chí văn hóa ngày càng thiết thực và hiệu quả hơn.