Thái Bình là đất phát nghiệp, giữ nghiệp và hưng nghiệp của vương triều Trần. Nhà Trần đã chọn Tam Đường, nay thuộc xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình làm Tôn miếu để đặt lăng tẩm các vị vua đầu triều. Hiện tại, nơi đây còn ba ngôi mộ lớn, tương truyền là mộ của ba vị vua đầu triều Trần được Bộ VH, TT & DL và được công nhận là khu di tích lịch sử cấp quốc gia đặc biệt.
Từ xa xưa dân làng Tam Đường và quanh vùng thường mở lễ hội để tưởng nhớ về các vua Trần. Lễ hội đền Trần gồm có hai phần: phần lễ và phần hội. Trong phần lễ và dâng hương bao giờ cũng nói rõ lý do tại sao các vua Trần lại chọn Tam Đường, Tiến Đức để xây lăng mộ các vua Trần. Tại nơi đây từ vua Thái Tông và vua Nghệ Tông đã về làm lễ mừng chiến công đánh bại ngoại xâm. Phần hội tái hiện lại nhiều trò chơi dân gian gắn với nông nghiệp, gắn với truyền tuyết về nguồn gốc của tổ tiên nhà Trần như lễ rước nước, lễ Mộc Dục (lễ tắm cho tượng) và các trò thi: thi bắt vịt, bắt cá; thi cỗ cá; thi gói bánh chưng trong đó thi cỗ cá thu hút đông đảo du khách.
Làng Tam Đường xưa chia theo giáp, cuộc thi cỗ cá tổ chức giữa các giáp. Tục thi cỗ cá để tưởng nhớ về nguồn gốc tổ tiên họ Trần, vốn làm nghề chài lưới, đánh cá. Cũng chính vì sự gắn bó với sông nước, nên các vị tổ tiên nhà Trần thường ghép tên mình với tên một loại cá như Trần Kinh nghĩa là cá Kình, Trần Hấp nghĩa là cá Trắm, Trần Lý: cá Chép, Trần Thừa: cá Nheo, Trần Thị Dung: cá Ngừ.
Cá được đem đến dự thi là các trắm đen loại to, chiều ngang một gang, chiều dài ba gang trở lên. Cá luộc sao cho vừa đủ chín rồi dùng mỡ tẩm vào thân cá để qua lửa, có mùi thơm, thịt cá không còn màu hồng, cá không được bong vẩy, quăn vây, vây thẳng theo thân cá.
Theo kế hoạch, năm 2021 lễ hội đền Trần được tổ chức với quy mô cấp tỉnh nhưng trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid – 19, UBND tỉnh Thái Bình quyết định dừng tổ chức Lễ hội đền Trần đầu xuân (tối 13 âm lịch) tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Đền thờ và lăng mộ các vua Trần.
Thúy Hường