Thái Bình – quê hương “chị hai năm tấn” cái tên quen thuộc đã thấm nhuần trong lòng không chỉ mỗi người con Thái Bình mà trên cả dọc dài Tổ quốc. Với đặc trưng tiêu biểu văn minh lúa nước vùng châu thổ sông Hồng, nơi đây chứa đựng nhiều giá trị chiều sâu văn hóa Việt với ý chí vươn lên mạnh mẽ của vùng đất anh hùng. Trải qua quá trình hình thành, phát triển trong suốt chiều dài lịch sử của đất nước và dân tộc, Thái Bình tích tụ cả bề dày truyền thống lịch sử và văn hoá. Nhiều di tích lịch sử, văn hoá, kiến trúc có giá trị của tỉnh như Chùa Keo, khu di tích lịch sử Nhà Trần, đền Đồng Bằng, đền Đồng Sâm, nhà thờ Lê Quý Đôn, khu lưu niệm Bác Hồ,… là tiềm năng quan trọng cho phát triển du lịch. Đây cũng là miền đất cội nguồn, là kho tàng văn hoá dân gian đặc sắc với những làn điệu chèo, hát trống quân mượt mà đằm thắm, những trò múa rối nước vô cùng độc đáo.
Trong những năm qua du lịch Thái Bình vẫn còn như “cô gái đẹp chưa được đánh thức”, phát triển du lịch trong thời gian vừa qua chủ yếu mang tính tự phát, còn lúng túng trong định hướng, thu hút đầu tư, tổ chức quản lý điểm đến, môi trường du lịch và quản lý hoạt động kinh doanh du lịch. Sản phẩm du lịch còn đơn điệu, chủ yếu mới dựa vào du lịch lễ hội, tâm linh, tham quan các di tích lịch sử. Hiện tại, Thái Bình chưa có những sản phẩm du lịch hấp dẫn. cũng bởi nhiều yếu tố mà quan trọng là chưa định hướng phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng của tỉnh nhà.
Hiện nay, khi đã nhận thức rõ tiềm năng, lợi thế về điều kiện tự nhiên, điều kiện nhân văn của tỉnh nhà, bên cạnh những loại hình du lịch đặc trưng sẵn có thì loại hình “Du lịch sinh thái cộng đồng” gắn với văn hóa, lịch sử, tâm linh, lễ hội, làng nghề và ẩm thực đặc sắc hứa hẹn sẽ trở thành thế mạnh thu hút khách du lịch đến Thái Bình.
Du lịch cộng đồng là loại hình không còn xa lạ với du khách trong và ngoài nước và đang được đánh giá là loại hình mang lại nhiều lợi ích phát triển kinh tế bền vững nhất cho bản địa. Nó không chỉ giúp người dân bảo vệ tài nguyên môi trường sinh thái, mà còn là dịp để bảo tồn và phát huy những nét văn hoá độc đáo của địa phương… Tại Thái Bình những hình ảnh dân dã quen thuộc của làng quê như “cây đa, bến nước, sân đình” vẫn như còn nguyên vẹn, cảnh vật yên bình, không khí thoáng mát. Trong khi xã hội đang trên đà công nghiệp hóa, hiện đại hóa thì những yếu tố nguyên sơ, mộc mạc đó càng đáng trân trọng và cần được gìn giữ. Không ít các nhà nghiên cứu về du lịch đã nhận định việc “phát triển các sản phẩm du lịch cộng đồng là phù hợp với xu thế thời đại, đáp ứng nhu cầu khám phá của đông đảo du khách muốn tìm hiểu văn hoá dân tộc đặc sắc”.
Hình ảnh đoàn học sinh Malaysia trải nghiệm loại hình du lịch cộng đồng tại Thái Bình
Trong năm 2014, đã có những công ty lữ hành của Thái Bình liên kết đưa khách nước ngoài về trải ngiệm loại hình du lịch mới này, được du khách phản hồi rất tốt và nhận được rất nhiều tín hiệu đáng tích cực càng minh chứng hướng đi mới cho du lịch tỉnh nhà là đúng đắn. Tuy nhiên, các chuyên gia du lịch cũng đưa ra lời khuyến cáo: “Muốn du lịch cộng đồng phát triển cần giữ nguyên gốc, nguyên sơ, chất phác chân thực của văn hoá bản địa, đó là giá trị cốt lõi của cộng đồng, không để đánh mất nó. Bởi việc phát triển du lịch là phải gắn với trách nhiệm xã hội. Để phát triển kinh tế địa phương cần tôn trọng những giá trị bản địa, giá trị cộng đồng thì loại hình du lịch có trách nhiệm này sẽ là giải pháp đúng hướng và bền vững và một nền du lịch bền vững thì người dân phải được hưởng lợi từ sự phát triển du lịch đó”…
Thái Bình đang trên đà phát triển hướng tới cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ với đặc điểm xuất phát từ nông nghiệp là chủ yếu, tuy có nhiều cơ hội nhưng không ít thách thức đối với việc phát triển du lịch. Nhận thức đúng, hành động đúng là điều kiện tối quan trọng để thúc đẩy phát triển du lịch đúng hướng, hiệu quả và bền vững. Do đó, Thái Bình cần tập trung nâng cao nhận thức về ý nghĩa, vai trò của du lịch đối với phát triển kinh tế, tạo việc làm, nâng cao mức sống cho người dân địa phương, từ đó có những hành động mạnh mẽ để thực sự tạo động lực thúc đẩy phát triển du lịch Thái Bình một cách hiệu quả, phát huy tối ưu được tiềm năng và thế mạnh.
Phạm Yến