66 năm về trước, vào lúc 17h30 phút ngày 7/5/1954, lá cờ “Quyết chiến, quyết thắng” tung bay trên nóc hầm tướng Đờ – cát báo hiệu sự thắng lợi của 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân ta (1946 – 1954) đồng thời kết thúc “56 ngày đêm khoét núi ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt” của những chiến sĩ kiên trung – những người làm nên lịch sử.
Thái Bình vốn là mảnh đất giàu truyền thống yêu nước và tinh thần cách mạng, trải qua các thời kỳ lịch sử, truyền thống ấy vẫn luôn thường trực trong mỗi người con quê lúa. Trong 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp, quê hương Thái Bình đã tiễn hàng nghìn thanh niên lên đường nhập ngũ cũng như tham gia lực lượng dân công hỏa tuyến phục vụ cho các chiến dịch. Trong số đó không thể không kể đến Đại tá Tạ Quốc Luật – người lính tham gia bắt sống tướng Đờ – cát.
Đại tá, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Tạ Quốc Luật sinh năm 1925 tại thôn Quang Lang, xã Thụy Hải, huyện Thái Thụy. Đồng chí vốn là cháu nội của Đô đốc thống quân vụ Tạ Hiện dưới thời vua Tự Đức, người đã anh dũng cầm quân chiến đấu chống lại quân Pháp khi chúng xâm lược Việt Nam.
Với tinh thần yêu nước, sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, Tạ Quốc Luật tình nguyện đi bộ đội và tham gia vào nhiều trận đánh lớn. Năm 1952, ông cùng đơn vị đánh cứ điểm Nà Sản. Sau trận này ông được đề bạt làm Đại đội trưởng Ðại đội 360, Trung đoàn 209, Ðại đoàn 312.
Ngày 13/3/1954, chiến dịch Điện Biên Phủ chính thức được bắt đầu. Trải qua 3 đợt của chiến dịch, vào lúc 8h sáng ngày 7/5/1954, 34 chiến sĩ Đại đội 360 bắt đầu đánh chiếm cầu Mường Thanh, giành nhau từng tấc đất với địch. Hỏa lực của pháo binh DKZ 57 của ta kịp thời yểm trợ cho đoàn quân vượt qua cầu Mường Thanh và làm chủ chiến trường rồi nhanh chóng tiến về hướng Tây tiêu diệt các ổ đề kháng của địch. Lúc này, đại đội chỉ còn lại 5 người là Đại đội trưởng Tạ Quốc Luật, đồng chí Nguyễn Lam, Đào Văn Hiếu, Hoàng Đăng Vinh và Bùi Văn Nhỏ.
Khoảng 17h ngày 7/5, phát hiện ra hầm bí mật Đờ – cát, Đại đội trưởng Đại đội 360 Tạ Quốc Luật cho đánh 2 quả bộc phá vào 2 cửa hầm sau đó chỉ huy 4 chiến sĩ xông vào hầm chỉ huy. Số sĩ quan Bộ Tham mưu của tập đoàn cứ điểm tỏ ra rất mệt mỏi và lo âu. Riêng Ðờ Cát vẫn đội mũ ca-nô và ngồi cúi mặt xuống bàn. Khi đến gần, đồng chí Luật hô lớn bằng tiếng Pháp: “Các ông hàng đi. Các ông thua rồi. Các ông phải ra lệnh cho các ổ đề kháng bỏ súng, đầu hàng và điện về Hà Nội không cho máy bay ném bom xuống Điện Biên nữa“. Sau đó, Ðờ – cát cầm máy điện thoại ra lệnh cho toàn bộ quân Pháp ở Ðiện Biên Phủ đầu hàng vào lúc 17h30 phút ngày 7/5/1954, đánh dấu sự kết thúc thắng lợi của 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp.
Sau cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đồng chí Tạ Quốc Luật tiếp tục tham gia cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ, cứu nước. Năm 1975, đồng chí được giao nhiệm vụ chỉ huy bảo đảm thông tin thông suốt trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Với những cống hiến to lớn trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc, đồng chí Tạ Quốc Luật được Đảng và Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý: Huân chương Chiến công hạng Nhất; Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Nhất, Nhì, Ba; Huân chương Giải phóng miền Nam; Huân chương Chiến thắng. Năm 2004, đồng chí được Chủ tịch nước truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Nguyễn Huyền